Certyfikacja zawodu księgowego – zmiany dla biur rachunkowych

Po przeszło 5 latach od ustawy znoszącej m.in. certyfikację zawodu księgowego, Sejm rozpoczyna pracę nad ponownym wprowadzeniem wymogów, regulujących dostęp do branży. Projekt przygotowany w porozumieniu z Ministerstwem Edukacji Narodowej ma zawierać nowe rozwiązania, m.in. wymóg ciągłego dokształcania.

Na przyśpieszenie prac nad projektem certyfikacji miały wpływ wyniki badania ankietowego, które Ministerstwo Finansów przeprowadziło w okresie od 20 lipca do 30 września 2018 r. ankietę online na temat skutków ustawy deregulacyjnej z 2014 roku (rezultaty i omówienie dostępne tutaj). Jej wyniki okazały się jednoznaczne: większość respondentów (67% badanych) negatywnie ocenia deregulację, wskazując na zauważalne obniżenie jakości usług związanych z rachunkowością.

Efektem ustawy deregulacyjnej miało być wytworzenie się rynkowych mechanizmów kontroli jakości usług rachunkowych. Zgodnie z logiką wolnorynkową, rynek sam powinien zweryfikować, które podmioty się utrzymają – z uwagi na jakość kształconych usług i elastyczność w podejściu do klientów.

Najwyraźniej jednak takie mechanizmy nie powstały. Jedynie 4% respondentów badania ankietowego MF przyznało wiarygodność certyfikatom zawodowym wydawanym przez instytucje rynkowe (a więc podmioty nastawione na zysk). Certyfikaty branżowe, które można po prostu kupić, nie są wysoko oceniane przez respondentów i ekspertów.

Przywrócenie regulacji, wymóg dokształcania

Ponowna regulacja wprowadzi przede wszystkim obowiązek ciągłego dokształcania się (z zakresów wiedzy korespondujących ze stanowiskiem). Tym samym spełnione zostaną unijne wymogi ustalone w ramach Międzynarodowych Standardów Edukacyjnych, których treść zakłada m.in.:

• potrzebę posiadania odpowiednich kwalifikacji (staż pracy, egzaminem weryfikującym lub połączenie obu wymienionych),
• wymóg ustawicznego kształcenia (określoną liczba godzin szkoleniowych),
• członkostwo w organizacji zrzeszającej przedstawicieli zawodu,
• przestrzeganie zasad etyki branżowej,
• podleganie pod jurysdykcję sądów korporacyjnych.

Nie wiadomo jeszcze, w jaki dokładnie sposób Ministerstwo zamierza egzekwować powyższe wymogi. Prawdopodobnie powiązane to będzie z członkostwem w organizacjach zawodowych i wypełnienie odpowiedniego obligu godzin szkoleniowych. Wiadomo natomiast, że nowa ustawa nie będzie prostym powrotem do czasów sprzed deregulacji.

Zmiany

Nie wszyscy pracownicy zajmujący się rachunkowością, księgowością i doradztwem podatkowy będą musieli dostosować się do nowych warunków prawnych. Ustawa obejmie swą mocą jedynie stanowiska samodzielne (księgowego, doradcy podatkowego i biegłego rewidenta). Kadra biura rachunkowego delegowana do zadań wspomagających prace samodzielnych księgowych, doradców, referentów – nawet jeśli ich praca polega na rzeczywistym księgowaniu bądź doradztwie – nie będzie objęta ustawą.