Krajowy Rejestr Zadłużonych – kogo dotyczy i jak z niego korzystać?

Z początkiem grudnia 2021 r. w Polsce zacznie obowiązywać tzw. Krajowy Rejestr Zadłużonych, czyli ogólnodostępny, jawny rejestr dłużników, tj. osób lub podmiotów, wobec których zostały prowadzone postępowania restrukturyzacyjne bądź upadłościowe, zakończone prawomocnym wyrokiem.

Datę wejścia w życie przepisów przekładano już dwukrotnie od czasu uchwalenia ustawa w grudniu 2018 roku. Najnowszy, aktualnie obowiązujący i prawdopodobnie ostateczny termin to 1 grudnia 2021 r.

Co do zasady, do Krajowego Rejestru Zadłużonych nie można trafić na drodze zgłoszenia lub zawiadomienia ze strony osób fizycznych, prawnych lub samych wierzycieli. Bazę danych KRZ mają być uzupełniane regularnie wyłącznie przez sądy i komorników na podstawie trwających postępowań i zapadających prawomocnych wyroków. O tym, kto może znaleźć się w Rejestrze, decydują warunki przedstawione w treści ustawy o Krajowym Rejestrze Zadłużonych z dnia 6 grudnia 2018 r. (z treścią ustawy zapoznasz się tutaj: Dz.U. 2019 poz. 55).

Kto może trafić do Rejestru?

Zgodnie z art. 2 pkt 1, do Rejestru mogą trafić informacje o osobach fizycznych, osobach prawnych oraz jednostkach organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną – wobec których są albo były prowadzone postępowania restrukturyzacyjne lub upadłościowe. Dodatkowo obejmuje podmioty niewypłacalne lub zagrożone niewypłacalnością.

Osobną kategorią są osoby fizyczne, wobec których toczy się egzekucja świadczeń alimentacyjnych oraz egzekucja należności budżetu państwa powstałych z tytułu świadczeń wypłacanych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, a które zalegają ze spełnieniem tych świadczeń za okres dłuższy niż 3 miesiące.

Dlatego należy szczególnie zaznaczyć, że do Krajowego Rejestru Dłużników nie trafiają wszyscy bez wyjątku dłużnicy.

Krajowy Rejestr Zadłużonych – usuwanie danych

Podmioty, osoby prawne i fizyczne, których dane personalne pojawiły się w KRZ, nie otrzymają możliwości wystosowania wniosku lub petycji z prośbą o usunięcie danych. W tym przypadku ponownie zastosowanie mają warunki wyraone explicite w treści ustawy.

Zasada naczelna brzmi, że dane dłużnika automatycznie przestają być ujawniane po upływie 10 lat od dnia prawomocnego zakończenia lub umorzenia postępowania. Jednakże obowiązują warunki dodatkowe, które modyfikują ten okres. To m.in.:

• prawomocnie zatwierdzony układ:
  • 3 lata od dnia uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu wykonania układu, albo
  • 10 lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia o uchyleniu układu bądź wygaśnięciu układu z mocy prawa;
• prawomocnie ustalony plan spłaty wierzycieli lub automatyczne umorzenie:
  • 3 lata od dnia uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu wykonania planu spłaty wierzycieli i umorzeniu zobowiązań upadłego albo umorzeniu zobowiązań bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, albo
  • 10 lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia o uchyleniu planu spłaty wierzycieli;
• prawomocne warunkowe umorzenie zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli:
  • 3 lata od dnia upływu terminu 5 lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia o warunkowym umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, albo
  • 10 lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia o uchyleniu postanowienia o warunkowym umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli;
• prawomocne orzeczenie zakazu prowadzenia działalności gospodarczej:
  • 3 lata od dnia następującego po upływie okresu zakazu.

Informacje zawarte w KRZ

Zakres informacji zawartych w Krajowym Rejestrze Zadłużonych wyrażony jest wprost w treści ustawy. Poza podstawowymi danymi – do których należą: imię i nazwisko lub nazwa firmy, adres, miejsce zamieszkania, numer NIP, PESEL lub KRS – rejestr zawierał będzie również bardziej zaawansowane informacje, takie jak:

• określenie, czy upadły jest osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej;
• nazwa sądu prowadzącego postępowanie;
• sygnatura akt sprawy;
• informacja o zabezpieczeniu majątku dłużnika;
• informacja o prawomocnym oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości;
• informacja o zatwierdzeniu warunków sprzedaży w trybie przygotowanej likwidacji oraz uwzględnieniu wniosku o uchylenie lub zmianę postanowienia zatwierdzającego warunki sprzedaży;
• informację o ogłoszeniu upadłości, wszczęciu wtórnego postępowania upadłościowego, otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego i jego rodzaju.

Krajowy Rejestr Zadłużonych – jak korzystać?

Dostęp do rejestru prowadzonego przez Ministerstwo Finansów będzie bezpłatny i nieograniczony (tzn. nie będzie wymagał zakładania dodatkowego konta). Z podanych informacji wynika, że serwis będzie oferował możliwość wyszukiwania rekordów po jednym z poniższych kryteriów:

• numeru PESEL dłużnika,
• numeru NIP dłużnika,
• sygnatury akt sprawy, której stroną był dłużnik (np. postępowania upadłościowego, restrukturyzacyjnego lub alimentacyjnego).

Przypominamy, że do Rejestru mogą trafić informacje na temat osób fizycznych, firm oraz jednostek organizacyjnych ze zdolnością prawną, jeżeli przekazane zostały przy spełnionych warunkach ustawowych przez sądy i komorników (nigdy przez wierzycieli nawet na ich wyraźny wniosek). Po upływie określonego czasu (o czym piszemy szczegółowo niżej), dane osobowe dłużników będą usuwane z zestawienia.