Obowiązek umieszczania NIP-u na paragonie sprzedaży na potrzeby wystawienia faktury to jedna z zeszłorocznych zmian ustawowych, które weszły w życie wraz z początkiem 2020 roku. Regulacjami objęci są wyłącznie podatnicy VAT, którzy zamierzają ująć kwoty transakcji w rozliczeniach i zaliczyć wydatek do kosztów uzyskania przychodu. Przepisy nie dotyczą osób, które dokonują zakupów jako osoby prywatne (bez korzystania z faktur i niedokonanych na rzecz podatników VAT).
Informację o charakterze transakcji – czyli informację, czy zakup dokonywany jest przez osobę prywatną, czy przez przedsiębiorcę – powinien przekazać sprzedawcy nabywca przed rozliczeniem na kasie fiskalnej i wydrukiem paragonu. Jeśli tego obowiązku nie dopełni, otrzyma paragon bez zawartego numeru NIP nabywcy, na podstawie którego nie będzie można wystawić faktury VAT.
Ustawa przewiduje dwa wyjątki od stosowania przepisów. Przedsiębiorcy oferujący usługi wynajmu samochodów z kierowcą oraz taksówkarze mogą nadal wystawiać paragony i faktury jak wcześniej, czyli bez konieczności umieszczania NIP-u. W związku z tym, nie muszą modernizować swoich kas rejestrujących, by posiadały odpowiednią funkcjonalność (aczkolwiek rozporządzenie dotyczące kas fiskalnych online nadal ich obowiązuje).
Warto pamiętać o zasadzie mówiącej, że paragony fiskalne do kwoty 450 zł brutto (lub 100 euro) traktowane są jako samodzielnie i pełnoprawne faktury (w treści przepisów: „faktury uproszczone). Jeżeli w tym przypadku sam paragon jest fakturą, nie ma konieczności wystawiania dodatkowego dokumentu. Rozliczenie transakcji przez nabywcę i odliczenie podatku VAT może się odbyć wyłącznie na podstawie paragonu zawierającego NIP nabywcy.
Z uwagi na fakt, że kasy fiskalne on-line nie zostały jeszcze w pełni wdrożone w Polsce, wielu przedsiębiorców wciąż posługuje modelami kas starszego typu – bez ciągłej łączności z Repozytorium Kas oraz bez interfejsu i funkcjonalności umożliwiającej wydrukowanie NIP w odpowiednim miejscu na paragonie. Problem był wielokrotnie podnoszony w poprzednim roku. Ministerstwo Finansów odniosło się do sprawy w formie interpretacji indywidualnej, z której wynika, że w przypadku kasy bez rzeczonej funkcjonalności, sprzedawca powinien wystawić fakturę, pomijając paragon, i nie rejestrować sprzedaży na kasie fiskalnej.
Warto pamiętać, że prawo dotyczące obowiązkowych numerów identyfikacji podatkowej na paragonach nie działa wstecz. Wszystkie dowody transakcji datowane na rok 2019 i starsze nie muszą zawierać w swojej treści NIP-u, aby można było do nich wystawić fakturę VAT.
Kolejność umieszczanych danych jest istotna. NIP musi znajdować się w części fiskalnej paragonu, między odpowiednimi pozycjami w kolejności, którą wyznacza rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie kas rejestrujących:
W przypadku niedopełnienia nowego obowiązku, Urząd Skarbowy może nałożyć karę finansową zarówno na sprzedawcę, jak i nabywcę – ma tutaj zastosowanie zasada solidarnej odpowiedzialności. Ustawa przewiduje sankcję w postaci dodatkowego zobowiązania podatkowego w wysokości 100% kwoty podatku z faktury. Kara jest zasadna w przypadku, gdy: