Składka zdrowotna i zmiany w wynagrodzeniach od 2022 (Polski Ład)

Najważniejsza i najobszerniejsza nowelizacja ostatnich lat, Polski Ład, wchodzi w życie od 1 stycznia 2022 roku. Nowy pakiet ustaw wprowadza zmiany w wielu segmentach systemu, zwłaszcza podatkowego i finansowego.

Zmiany dotyczące składki zdrowotnej to, z punktu widzenia zarówno pracodawców, jak i pracowników, jedna z najbardziej kluczowych zmian Polskiego Ładu, ponieważ dotyka bezpośrednio wynagrodzeń, co z pewnością wpłynie na kształt domowych budżetów i może odbić się negatywnie na kondycji finansowej mniejszych firm z uwagi na wyższe obciążenia kadrowo-płacowe.

Składka zdrowotna w ramach Polskiego Ładu

Przypomnijmy, że aktualnie (tj. przez wejściem w życie przepisów Polskiego Ładu 1 stycznia 2022 roku), wysokość stawki procentowej składki zdrowotnej wynosi 9% i jest możliwa do odliczenia do 7,75% podstawy wymiaru tej składki od podatku.

Nowe zasady ustalania wymiaru składki zdrowotnej będą każdorazowo zależne od formy opodatkowania którą objęty jest dany podatnik. Z tego względu podatnicy muszą przygotować się na zmiany w podstawy wymiaru składki zdrowotnej oraz reguł jej odliczania.

Nowe regulacje, w zależności od przyjętej formy opodatkowania, wskazują kwoty oraz ustalenia zgodnie z poniższym:

• miesięczna kwota składki zdrowotnej wyniesie:
  • dla skali podatkowej: 9% dochodu, nie mniej niż 270,90 zł.
  • dla podatku liniowego: 4,9% dochodu, nie mniej niż 270,90 zł.
  • karta podatkowa: 270,90 zł.
• roczna kwota składki:
  • dla skali podatkowej: 9% dochodu, nie mniej niż 3 250,80 zł.
  • dla podatku liniowego: 4,9% dochodu, nie mniej niż 3 250,80 zł.
  • karta podatkowa: 3 250,80 zł.

Zmiana nr 1: nowa podstawa wymiaru składki

Począwszy od 2022 roku, składka zdrowotna będzie obliczana indywidualnie, od osiągniętego przez przedsiębiorcę dochodu. To istotna zmiana, ponieważ aktualnie (do końca grudnia 2021 roku), podstawa wymiaru składki ustalana była jako 75 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku. Wysokość podstawy wymiaru ogłaszana była co roku przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.

Jeżeli przychód/dochód jest zbyt niski, by pozwolić na naliczenie składki, a jednocześnie podatnik kwalifikuje się do obowiązku opłacania, stosować się będzie próg minimalny. Podstawa wymiaru składki za dany miesiąc nie będzie mogła być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia obowiązującego 1 stycznia danego roku.

Zgodnie z powyższym, przy założeniu minimalnego wynagrodzenia za prace w 2021 roku – w aktualnej wysokości 3010 zł brutto – kwota składki zdrowotnej w 2022 roku wyniesie 270,90 zł. Proporcjonalnie, przy wynagrodzeniu równym 30 000 zł – składka wynosi 2 700 zł.

Zmiana nr 2: zniesienie możliwości odliczenia

Jednak najważniejszą informacją dla przedsiębiorców pozostaje brak możliwości odliczenia od podatku dochodowego (PIT) składki zdrowotnej w wysokości 7,75% podstawy. Innymi słowy, na wysokość kwoty podatku w deklaracji rocznej nie wpłynie już to, ile w ciągu roku zapłaciliśmy na ubezpieczenie zdrowotne.

Zniesienie w domenie podatku dochodowego PIT dotyczyć będzie pracowników, zleceniobiorców i podatników podlegających obowiązkowym i dobrowolnym składkom zdrowotnym.

Oznacza to nie mniej, ni więcej większe obciążenie finansowe pod koniec roku podatkowego dla każdego bez wyjątku przedsiębiorcy – zwłaszcza dla tych, którzy notują relatywnie wysokie obroty i dochody.

Zmiana nr 3: zasada pomniejszenia składki

Przypomnijmy, że obecnie i do 31 grudnia 2021 roku, jeżeli miesięczna składka jest wyższa, niż zaliczka na podatek dochodowy za dany miesiąc, istnieje możliwość obniżenia składki do wysokości tej zaliczki – z czego płatnicy korzystali chętnie, wręcz powszechnie.

Niestety, podobnie jak w przypadku odliczania składki zdrowotnej, nowe przepisy całkowicie anulują możliwość pomniejszania miesięcznej składki zdrowotnej oraz nie wprowadzają żadnego nowego limitu, który pozwoliłby tę wartość kontrolować.

Zryczałtowana składka zdrowotna – zmiany

Obecnie dla przedsiębiorców opodatkowanych z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej, bez względu na formę opodatkowania, składka zdrowotna wynosi 9% podstawy jej wymiaru, jednocześnie nie może być niższa niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Oznacza to stałą kwotę, która w 2021 roku wynosi 381,81 zł miesięcznie.

Polski Ład wprowadza zmiany dla wszystkich form opodatkowania podatkiem dochodowym: skali, podatku liniowego i ryczałtu. Przedsiębiorcy korzystający z ryczałtu muszą przygotować się na stałą podstawę wymiaru wynoszącą 9%, na którą złożą się:

• 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia – ~320 zł
• 100% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, z przychodami w zakresie od 60 000 zł do 300 000 zł.
• 180% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia dla przychodów przekraczających 300 000 zł.

Tutaj również zastosowanie mają nowe przepisy dotyczące braku możliwości odliczenia składki, o których pisaliśmy wyżej.

Zwolnieni z konieczności opłacania składki

Od 2022 roku, do zwolnienia z obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności kwalifikują się płatnicy, których przychody nie przekroczą 50% minimalnego wynagrodzenia, oraz korzystających z ryczałtowej formy opodatkowania od przychodów ewidencjonowanych.

Składka zdrowotna – pozostałe zmiany

Polski Ład wprowadza również kilka zmian technicznych lub szczegółowych, zwłaszcza w kategorii rozliczania składki zdrowotnej i obowiązujących terminów. Wśród zmian:

• Nowy tytuł do ubezpieczenie zdrowotnego: podmiot wypłacający wynagrodzenie osobie pełniącej funkcję na mocy aktu powołania będzie musiał zgłosić tę osobę do ubezpieczenia zdrowotnego oraz rozliczać i opłacać składki na to ubezpieczenie.
• Obowiązek comiesięcznego przekazywania dokumentów rozliczeniowych
• Zwolnienie ze składania dokumentów dla duchownych, osób składających dokumenty za nianie oraz osób z ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym.
• Zmiany w szablonach dokumentów ZUS DRA i ZUS RCA – więcej informacji tutaj.
• Nowe terminy składania dokumentów i opłacania składek:
  • płatnicy posiadający osobowość prawną (spółki kapitałowe, fundacje): do 15 dnia następnego miesiąca;
  • płatnicy bez osobowości prawnej (osoby fizyczne, spółki osobowe): do 20 dnia następnego miesiąca
  • jednostki budżetowe i samorządowe – do 5 dnia następnego miesiąca (bez zmian).