1 kwietnia 2020

Tarcza antykryzysowa – komplet informacji dla przedsiębiorców

W nocy z 31 marca na 1 kwietnia Prezydent RP podpisał pakiet ustaw pod wspólną nazwą Tarcza Antykryzysowa. Nowe regulacje zaprojektowane zostały z myślą o wsparciu drobnych i średnich przedsiębiorców, samozatrudnionych oraz pracowników w czasie kryzysu ekonomicznego wywołanego przez pandemię koronawirusa. Wśród najważniejszych postulatów Tarczy znaleźć można m.in. dopłaty do pensji pracowników czy okresowe zwolnienia z obowiązku opłacania składek ZUS.

Po uchwaleniu przez Sejm 28 marca (w trakcie pierwszego w historii głosowania zdalnego), projekt pod nazwą Tarcza antykryzysowa został przekazany do Senatu, skąd wrócił do Sejmu z ponad setką zgłoszonych poprawek. Rządząc jednak nie przychylili się do zdecydowanej większości z nich. Podpisana przez Prezydenta RP ustawa wejdzie w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.

Całkowitą wartość pakietu antykryzysowego szacuje się na co najmniej 10% wartości PKB.

Tarcza antykryzysowa – ustawy wchodzące w skład pakietu

Projekt wsparcia przedsiębiorców pod zbiorczą nazwą Tarcza antykryzysowa składa się z czterech osobnych ustaw, przygotowanych przez resort rozwoju, finansów i Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej:

1. Ustawa o zmianie niektórych ustaw w zakresie systemu ochrony zdrowia związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19;
2. Ustawa o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw;
3. Ustawa o zmianie ustawy o systemie instytucji rozwoju;
4. Ustawa wspierająca firmy w związku z epidemią koronawirusa.

Tarcza antykryzysowa – fundamentalne założenia

Najważniejsze zapisy nowego pakietu ustaw dotyczą przede wszystkim dopłat i zwolnień z płatności dla przedsiębiorców. Mikrofirmy zatrudniające do 9 osób mogą liczyć na zwolnienie z obowiązku opłacania składek ZUS przez 3 miesiące (od marca do maja włącznie). Dotyczy to składek zarówno za przedsiębiorcę, pracowników, ale też osób samozatrudnionych, o ile ich przychód nie przekracza 3-krotności przeciętnego wynagrodzenia.

Wsparcie dla pracowników obejmuje plan finansowania świadczeń postojowych do około 2 tys. zł (zleceniobiorcy i samozatrudnieni poniżej 3-krotności wynagrodzenia) oraz dofinansowania do pensji pracowników (refundacja wynagrodzeń pracowniczych jedynie do wysokości 40% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia).

Zwolnienie z płatności ZUS

Ze zwolnienia mogą skorzystać przedsiębiorcy zatrudniający do 9 pracowników oraz samozatrudnieni z przychodem do 15 681 zł (300% przeciętnego wynagrodzenia), pod warunkiem że płacili wcześniej składki. Okres zwolnienia od składek ZUS (marzec, kwiecień, maj) nie oznacza, że pracodawcom i pracownikom przestają przysługiwać pełne prawa do świadczeń zdrowotnych i ubezpieczeń społecznych.

Zwolnienie z tytułu składek przysługuje przedsiębiorcom, którzy nie korzystali z innych form pomocy przewidzianych przez Tarczę Antykryzysową, tj. z dofinansowania do wynagrodzeń w związku z obniżonym wymiarem czasu pracy oraz dofinansowania do wynagrodzeń w związku z wprowadzeniem przestoju.

Wsparcie obejmuje wszystkie składki ZUS:

• ubezpieczenia społeczne,
• ubezpieczenie zdrowotne,
• Fundusz Pracy,
• Fundusz Solidarnościowy,
• Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
• Fundusz Emerytur Pomostowych.

Należy pamiętać, że do program zwolnień z płatności ZUS kwalifikują się firmy założone przed 1 lutego 2020 r.

Kwestie dotyczące pracy i pracowników

Najważniejsze z punktu widzenia pracowników zapisy pakietu wsparcia dotyczą świadczeń postojowych i dofinansowania do wynagrodzeń. Sejm rozszerzył pierwotny plan dotyczący obu aspektów, dzięki czemu skorzystają z niego przedsiębiorstwa bez względu na rozmiar i ilość zatrudnionych pracowników.

Kwota świadczenia postojowego nie będzie opodatkowana i oskładkowana. Wysokość świadczenia postojowego będzie zależna od typu kontraktu między pracodawcą a pracownikiem:

• Zasadnicza wartość świadczenia: 80% wynagrodzenia minimalnego w 2020 roku, czyli 2080 zł.
• Zleceniobiorcy, których przychód z umów cywilnoprawnych nie przekracza 1300 zł miesięcznie (50% minimalnego wynagrodzenia): świadczenie postojowe będzie równać się sumie wynagrodzeń z tytułu umów cywilnoprawnych.
• Samozatrudnieni rozliczający się w formie karty podatkowej otrzymają świadczenie postojowe w wysokości 1300 zł.  Przychód w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku nie może przekraczać 15 681 zł (3-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia na 2020 r.).  O świadczenie można ubiegać się bez konieczności zawieszania działalności, aczkolwiek przysługiwać będzie również tym, którzy zawiesili działalność po 31 stycznia 2020 roku.

Zgodnie z treścią komunikatu rządowego, dofinansowania do wynagrodzeń pracowników ze środków FGŚP przysługują w okresie wprowadzonego przez przedsiębiorcę przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu, w przypadku spadku obrotów gospodarczych:

• nie mniej niż o 15%, obliczony jako stosunek łącznych obrotów w ciągu 2 kolejnych miesięcy w okresie po 01.01.2020 r., do łącznych obrotów z analogicznych 2 miesięcy z roku ubiegłego w następstwie wystąpienia COVID 19, lub
• nie mniej niż o 25 %, obliczony jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanego miesiąca w okresie po 01.01.2020 r.,  w porównaniu do obrotów z  miesiąca poprzedniego.

Dopłaty do wynagrodzeń osób objętych przestojem ekonomicznym

Zasadniczo, pracodawca wypłaca wynagrodzenie obniżone nie więcej niż o 50%. Przy czym zobowiązany jest do wypłaty wynagrodzenia w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę. Pracownik może przy tym liczyć na dofinansowanie do wynagrodzenia w okresie przestoju w wysokości 50% minimalnego wynagrodzenia plus składki na ubezpieczenia społeczne należne od pracodawcy od przyznanych świadczeń, czyli 1 533,09 zł.

Dopłata do wynagrodzeń przy zmniejszeniu wymiaru czasu pracy

Przedsiębiorca może obniżyć wymiar czasu pracy o 20%, nie więcej niż do 0,5 etatu, z zastrzeżeniem, że wynagrodzenie nie może być niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę, z uwzględnieniem wymiaru czasu pracy. Przy tak obniżonym wymiarze czasu pracy wynagrodzenie dofinansowane zostanie maksymalnie do wysokości 40% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego – plus składki na ubezpieczenia społeczne należne od pracodawcy od przyznanych świadczeń (czyli 2 452,27 zł).

Opisane świadczenia przysługiwać będą przez łączny okres 3 miesięcy przypadających od dnia złożenia wniosku o wypłatę świadczeń. Wnioski należy składać elektronicznie do dyrektorów Wojewódzkich Urzędów Pracy.

Warunki i tryb wykonywania pracy w okresie przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy należy ustalać w porozumieniu. Porozumienie zawiera pracodawca oraz związki zawodowe albo w przypadku ich braku u danego przedsiębiorcy z przedstawicielem pracowników. Żadne przepisy nie określają trybu wyłaniania przedstawicielstwa pracowników, dając pracodawcy dowolność w tym zakresie. Pracodawca sam ustala warunki i tryb przeprowadzenia wyborów reprezentanta załogi. Określa on również okres, na który powołany jest przedstawiciel załogi oraz jego kompetencje. Ważne: w tym przypadku nie mają zastosowania przepisy Kodeksu Pracy dotyczące wypowiedzeń zmieniających (art. 42 § 1-3).

Pracodawca przekazuje kopię porozumienia właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy w terminie 5 dni roboczych od dnia zawarcia porozumienia.

Trzeba szczególnie podkreślić, że warunki udzielenia dopłat do wynagrodzeń dla pracowników zależą nie tylko od osiągnięcia określonego zmniejszenia obrotów, ale także od wprowadzenia przez przedsiębiorcę przestoju lub obniżenia wymiaru czasu pracy.

Ważne! Warunkiem otrzymania wsparcia jest brak zaległości podatkowych i składkowych: na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Pracy lub Fundusz Solidarnościowy, do końca trzeciego kwartału 2019 roku.

Tak jak w przypadku zwolnień ze składek ZUS, do ubiegania się o świadczenia dla pracowników kwalifikują się jedynie firmy założone przed 1 lutego br.

Dofinansowanie na utrzymanie miejsc pracy

Europejski Fundusz Społeczny zaproponował dodatkowe rozwiązanie dotyczące utrzymania miejsc pracy. Zgodnie z zapewnieniami, EFS dąży do tego, by program wystartował jak najwcześniej po przyjęciu Tarczy antyktryzysowej (pierwsza połowa kwietnia). Wnioski o dofinansowanie będą przyjmować powiatowe urzędy pracy. Pieniądze będą wypłacane z Funduszu Pracy, a następnie Europejski Fundusz Społeczny będzie refundował te koszty.

Dofinansowanie to będzie mogło zostać przyznane w przypadku spadku obrotów rozumianych jako zmniejszenie sprzedaży towarów lub usług w ujęciu ilościowym lub wartościowym obliczone jako stosunek łącznych obrotów w ciągu dowolnie wskazanych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych, przypadających w okresie po dniu 1 stycznia 2020 r. do dnia poprzedzającego dzień złożenia wniosku o przyznanie dofinansowania, w porównaniu do łącznych obrotów z analogicznych 2 kolejnych miesięcy kalendarzowych roku poprzedniego.

Może być ono przyznane mikro, małym i średnim przedsiębiorcom na okres nie dłuższy niż 3 miesiące.

Kryteria spadku obrotów:

• co najmniej 30% – w wysokości nieprzekraczającej kwoty stanowiącej sumę 50% wynagrodzeń poszczególnych pracowników objętych wnioskiem o dofinansowanie wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne należnymi od tych wynagrodzeń, jednak nie więcej niż 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę w odniesieniu do każdego pracownika,
• co najmniej 50% – w wysokości nieprzekraczającej kwoty stanowiącej sumę 50% wynagrodzeń poszczególnych pracowników objętych wnioskiem o dofinansowanie wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne należnymi od tych wynagrodzeń, jednak nie więcej niż 70% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę w odniesieniu do każdego pracownika,
• co najmniej 80% – w wysokości nieprzekraczającej kwoty stanowiącej sumę 90% wynagrodzeń poszczególnych pracowników objętych wnioskiem o dofinansowanie wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne należnymi od tych wynagrodzeń, jednak nie więcej niż 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę w odniesieniu do każdego pracownika.

Ważne! Przedsiębiorcy, którzy otrzymają to wsparcie będą zobowiązani do utrzymania zatrudnienia pracowników przez okres dofinansowania oraz taki sam czas po jego zakończeniu. Szczegółowa instrukcja dotycząca włączenia tego instrumentu do projektów Państwowych Urzędów Pracy zostanie przekazana odrębnie w krótkim czasie po wejściu w życie specustawy dot. koronawirusa.

Czas pracy

Treść nowych ustaw sugeruje również większą swobodę w dysponowaniu czasem pracy i odpoczynku pracownika. Pracodawca – w porozumieniu ze związkami zawodowymi lub radą pracowniczą – będzie mógł:

• zredukować dobowy czas nieprzerwanego odpoczynku dla pracownika – z 11 godzin do 8 (z gwarancją oddania pracownikowi równoważnego odpoczynku w okresie 8 tygodni)
• zredukować tygodniowy czas takiego odpoczynku – z 35 do 32 godzin
• zwiększyć dobowy wymiar czas pracy do 12 godzin (równoważny system czasu pracy)
• zwiększyć okres rozliczeniowy do maksymalnie 12 miesięcy.

Cudzoziemcy

Wprowadzono wydłużenie okresu ważności zezwoleń na pracę dla cudzoziemców oraz zezwoleń na pracę wynikającą z oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi.

Wydłużenie jest ważne z mocy prawa, cudzoziemcy oraz podmioty ich zatrudniające nie muszą składać żadnych wniosków.

Wydłużenie jest ważne na czas ogłoszonego stanu epidemii i następujących po nim 30 dni.

Tarcza antykryzysowa – pozostałe istotne ustalenia

• Ułatwienia dla branży turystycznej – m.in. przedłużenie terminu na zwrot wpłat klienta w przypadku niemożności zorganizowania wydarzenia z powodu epidemii czy możliwość korzystania z voucherów w ciągu roku od dnia odwołania wydarzenia.
• Możliwość rozliczenia tegorocznej strat w przyszłym roku (pod warunkiem uzyskania w 2020 r. przychodów niższych o co najmniej 50% w porównaniu do 2019 roku).
• Zawieszenie egzekwowania kar za opóźnienia w przetargach publicznych.
• Przedłużenie bankowych kredytów obrotowych (wydłużenie kredytów obrotowych dla sektora przedsiębiorstw.)
• Przedłużenie legalnego pobytu i zezwoleń na pracę dla obcokrajowców (wydłużenie z mocy prawa okresów ważności zezwoleń na pobyt czasowy oraz wiz krajowych do 30 dni od dnia odwołania tego stanu).

Dodatkowe informacje na temat projektu ustaw “Tarcza antykryzysowa” opisaliśmy w artykule na temat przyjętego projektu.

Ważne – nowe terminy dla niektórych obowiązków

Na portalu gov.pl opublikowany został również wykaz przepisów, których wejście w życie zostało przesunięte z uwagi na kryzys wywołany pandemią.

• Płatności zaliczek na podatek dochodowy od wypłacanych wynagrodzeń w marcu i kwietniu 2020 r. – do 1 czerwca 2020 r.
• JPK_VAT dla dużych firm (deklaracja wraz z ewidencją) – do 1 lipca 2020 r.
• Nowa matrycy stawek VAT – do 1 lipca 2020 r.
• Wdrożenie Pracowniczych Planów Kapitałowych w średnich przedsiębiorstwach – do 1 października 2020 r.
• Zgłaszanie informacji do Centralnego Rejestru Beneficjentów Rzeczywistych – do 13 lipca 2020 r.
• Zwolnienie z podatku od czynności cywilnoprawnych (PCC) umowy pożyczki zawieranej – do 31 sierpnia 2020 r.
• Złożenie informacji o cenach transferowych – do 30 września 2020 r.
• Złożenie zawiadomienia o dokonaniu zapłaty na rachunek nie zamieszczony w wykazie podatników VAT – 14-dniowy zamiast 3-dniowego;
• Wejście w życie rozwiązań prawnych dot. zrównania pozycji prawnej drobnych przedsiębiorców i konsumentów – 1 stycznia 2021 r.;
• Odroczenie podatku od sprzedaży detalicznej – do 1 stycznia 2021 r.;
• Odroczenia terminu wykonania badań urządzeń technicznych, z zachowaniem możliwości eksploatacji przez maksymalny okres kolejnych 6 miesięcy;
• Możliwość sporządzenia dokumentów ewidencji odpadów w formie papierowej – do 31 grudnia 2020 r.

W przypadku wątpliwości związanych z ustaleniami Tarczy antykryzysowej, zapraszamy do kontaktu z działem prawnym ARPI Accounting.