9 marca 2022

PIT od zagranicznych zarobków i unikanie podwójnego opodatkowania

Polska, tak jak inne kraje Europy i świata związane ustaleniami konwencji MLI, podlegają zmianie reguł rozliczania zagranicznego dochodu. Aktualnie obowiązująca metoda – metoda odliczenia proporcjonalnego – oznacza, że polski płatnik PIT ma obowiązek złożyć w Polsce zeznanie podatkowe wykazujące dochody z pracy poza granicami RP.

Poniżej przedstawiamy najważniejsze szczegóły, które pozwolą uniknąć podwójnego opodatkowania, rozliczyć podatek dochodowy od zagranicznych zarobków odpowiednio i z zachowaniem terminów.

Konwencja MLI – o unikaniu podwójnego opodatkowania

Na początek kilka słów wyjaśnienia, czym jest Konwencja MLI. To konwencja wielostronna implementująca środki traktatowego prawa podatkowego mające na celu zapobieganie erozji podstawy opodatkowania i przenoszeniu zysku, sporządzona w Paryżu dnia 24 listopada 2016 roku, podpisana w Paryżu dnia 7 czerwca 2017 roku.

Efektami ustaleń konwencji są wypracowane mechanizmy walki z tymi działaniami, które powodują zmniejszenie podstawy opodatkowania oraz transfer dochodów do jurysdykcji o niskim poziomie lub braku opodatkowania. Każdy kraj, który przystępuje do MLI, zobowiązane jest do przyjęcia tzw. minimalnego standardu stosowania, co można sprowadzić do następujących dyrektyw:

• przyjęcie klauzuli pozwalającej na nieprzyznanie korzyści traktatowych w przypadku, gdy ich uzyskanie było jednym z głównych celów utworzenia struktur/zawarcia transakcji;
• unikanie podwójnego opodatkowania, a nie stworzenie szans na uniknięcie opodatkowania w ogóle;
• usprawnienia procedury wzajemnego porozumiewania się: nowe standardy, rozwiązywania sporów i współpracy podatkowej państw.

W ciągu ostatnich lat, ustalenia Konwencji MLI wchodziły w życie progresywnie, obejmując kolejne państwa w zależności od daty zdeponowania piątego instrumentu ratyfikacji. Począwszy od 2020 roku, z nowej metody (odliczenia proporcjonalnego) korzystają już rezydenci popularnych wśród emigrantów zarobkowych z Polski krajów, m.in. w Wielkiej Brytanii, Irlandii, Słowacji. W następnej kolejności:

• 2021 roku: Norwegia, Belgia, Kanada, Dania, Portugalia, Rosja, Łotwa, Czechy.
• 2022 roku: Jordania, Pakistan, Grecja, Węgry, Chorwacja.
• 2023 roku: Estonia.

UPO – umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania

Praktycznym skutkiem przyjęcia konwencji są zmiany w (wybranych lub wszystkich) umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania (UPO). Mianowicie chodzi o zmianę metody unikania podwójnego opodatkowania – z metody wyłączenia (zwolnienia) z progresją na metodę odliczenia (zaliczenia/kredytu) proporcjonalnego. Będzie dotyczyła przychodów wynikających ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy.

Metoda odliczenia proporcjonalnego

Nowa metoda polega na tym, że dochód zagraniczny podlega opodatkowaniu w Polsce, a dodatkowo od podatku obliczonego od łącznej sumy zarobków (zagranicznych oraz krajowych) odlicza się kwotę równą podatkowi dochodowemu zapłaconemu za granicą.

Podatnik przebywający czasowo za granicą i osiągający tam dochód z wykonywanej pracy, po powrocie do Polski ma obowiązek wpłacenia zaliczki na podatek dochodowy PIT. Wysokość zaliczki to 17% dochodu lub odpowiednia stawka według skali podatkowej.

Należy pamiętać, że kwota odliczenia nie może przewyższyć tej części podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia, która proporcjonalnie przypada na dochód uzyskany poza granicami Polski. Ewentualne ulgi podatkowe (np. abolicyjna) może zostać zastosowana dopiero przy rozliczeniu rocznym.

Rezydent-podatnik, korzystając z nowej metody odliczenia proporcjonalnego, musi złożyć podatkowe zeznanie roczne w Polsce (PIT-36) z załącznikiem PIT/ZG – będący informacją o wysokości dochodów/przychodów z zagranicy i zapłaconym podatku.

Ocena rezydencji podatkowej

Warto w tym momencie przypomnieć definicję rezydencji podatkowej. Rezydencja podatkowa to miejsce zamieszkania dla celów podatkowych. Natomiast rezydent podatkowy to osoba fizycznie mieszkająca w określonym kraju, posiadająca w nim centrum interesów osobistych i gospodarczych lub przebywają na jego terytorium dłużej niż 183 dni w roku podatkowym.

W sytuacjach, gdy podatnik posiada równolegle dwie rezydencje podatkowe, rozstrzygnięcia kwestii miejsca opłacania podatku dochodowego należy szukać właśnie w UPO. Reguły kolizyjne określają zasady, z pomocą których należy przeanalizować i wskazać właściwą rezydencję. Procedury ustalania można sprowadzić jednak do pewnych powszechnie przyjmowanych prawideł, np. jeśli podatnik przeniesie się na stałe wraz z całą swoją rodziną poza granice RP, wtedy można uznać, że przestał być polskim rezydentem podatkowym.

Zmiana metody dotyczyć będzie w szczególności tych pracowników, którzy okresowo emigrują zarobkowo poza granice RP i wracają do Polski do swojej rodziny. W takim wypadku, jako polski rezydent podatkowy, pracownik podlega opodatkowaniu w Polsce od całości swoich dochodów.

Terminy

1. Płatności zaliczek: do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym podatnik wrócił do kraju. Jeżeli termin płatności zaliczki przypada po zakończeniu roku podatkowego, stosuje się termin poniższy.
2. Rozliczenia rocznego: za rok 2021, dokonać należy w okresie do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym.